INTERVIEW
‘Ons bestuur is divers omdat we erin geloven’
‘Een divers bestuur neemt betere besluiten’, zegt Tarik Uçar, bestuurder bij Pensioenfonds Schoonmaak- en glazenwassersbedrijf. ‘Omdat een besluit dan van meerdere kanten belicht is, is het een voldragen besluit en heb je een vollediger beeld van de gevolgen ervan.’
Pensioenfonds Schoonmaak- en glazenwassersbedrijf nam in 2019 in de statuten op dat in het bestuur niet alleen minimaal één vrouw en één jongere moet plaatsnemen, maar ook minimaal één bestuurder met een migratieachtergrond. ‘Dat is echt het minimum’, stelt Uçar. ‘Je ambitie moet veel hoger liggen.’ In het bestuur van het pensioenfonds, dat uit tien personen bestaat, zitten inmiddels vier vrouwen, vier mensen met een migratieachtergrond en twee jongeren. Is het moeilijk om tot een divers bestuur te komen?
‘Mijn collega met een migratieachtergrond stopt er binnenkort mee. We hebben bij de werving en selectie van een nieuw bestuurslid geen rekening gehouden met een bepaalde voorkeur of diversiteitseis. We kiezen de beste kandidaat. En raad eens, dat is een vrouw met een migratieachtergrond. Op het moment dat je gelooft in diversiteit en voorbij de eerste beeldvorming kijkt – dus niet denken dat iemand heel veel ervaring moet hebben en grijze haren en bij voorkeur al in de pensioensector werkt om te weten wat er leeft – vind je de beste kandidaten. Je moet die beperkende bril afzetten. Daar geloof ik oprecht in. Als je aan diversiteit doet omdat het moet en je gelooft er niet in, dan lukt het niet. Ons bestuur is divers omdat we erin geloven.’
Waarom is een divers pensioenfondsbestuur beter?
‘Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de besluitvorming beter is naarmate een bestuursorgaan diverser is. Met elkaar ben je beter, omdat elk onderwerp vanuit verschillende invalshoeken wordt belicht. Daarnaast is het goed als iedereen zich in het bestuur kan herkennen. Dat geeft de buitenwereld het gevoel dat het bestuur vanuit meerdere kanten naar een onderwerp kijkt. Ik denk dat diversiteit zowel voor de besluitvorming als voor de beeldvorming in de buitenwereld een positief punt is. Als het gaat om migratie is er ook een maatschappelijk doel. Je wilt intrinsiek dat mensen met een migratieachtergrond even ver komen als andere Nederlanders. Een bestuurder vervult een voorbeeldfunctie.’
‘Wij kiezen de beste kandidaat’
Tarik Uçar
‘Iedereen moet zich kunnen herkennen in het bestuur’
Tarik Uçar
Moet het bestuur een afspiegeling zijn van de deelnemers?
‘Ik geloof niet in volledige afspiegeling. Dan zou je in ons bestuur 170 nationaliteiten moeten hebben. Dat kan niet in een bestuur van tien personen. Maar ik vind dat iedereen zich moet kunnen herkennen in het bestuur. Met een divers samengesteld bestuur kan dat. Daar voelen mensen affiniteit mee. Ik hoor wel eens van andere pensioenfondsen dat dat bij hen niet zo speelt, omdat ze bijna geen vrouwen, migranten of jongeren in de achterban hebben. Dat herken ik helemaal niet. Noem bijvoorbeeld een sector waar geen vrouwen werken. Ik zie diversiteit in elke beroepsgroep. Maar als ik naar pensioenfondsbesturen kijk, zie ik aanzienlijk minder diversiteit.’
Kun je een voorbeeld geven van betere besluitvorming dankzij diversiteit?
‘Wij hebben een Facebook-account. Een tijdje geleden was er het idee om over te stappen op Instagram. Er zitten steeds minder mensen op Facebook en Instagram groeit. Op basis van cijfers en ontwikkelingen zou overstappen logisch zijn. Maar mensen van rond de 50 met een migratieachtergrond – onze doelgroep – zitten allemaal op Facebook, omdat ze zo kunnen volgen wat er gebeurt met de familie in het thuisland. Zonder mensen met een migratieachtergrond in het bestuur, die dat van dichtbij zien, zou je misschien overstappen op Instagram. Het gaat erom dat je elk onderwerp vanuit verschillende perspectieven bekijkt. Het is niet alleen migratie, maar ook het perspectief van jongeren, vrouwen of gepensioneerden. Overigens is het niet zo dat de besluitvorming gemakkelijker is in een divers bestuur. Het is juist veel moeilijker. Omdat je alles vanuit diverse invalshoeken belicht, wordt er eerder gezegd: heb je hier al aan gedacht, heb je dat al uitgezocht? Soms ben je het niet met elkaar eens en je wilt er toch samen uit komen. Maar uiteindelijk neem je een beter besluit. Omdat het van meerdere kanten belicht is, is het een voldragen besluit en heb je een vollediger beeld van de gevolgen ervan.’
Waarom moet je ambitie hoger liggen dan één persoon uit elke groep?
‘Dat heeft te maken met sociale psychologie. Als er maar één iemand is uit een bepaalde groep, zal die persoon zich eerder alleen voelen en sneller het idee hebben dat hij het verkeerd ziet of het niet begrijpt. Als je alleen maar aan de minimumeisen wilt voldoen, voldoe je er helemaal niet aan. Want dan zet je mensen in een hoek. Ieder pensioenfondsbestuur zou meer mensen van een groepering moeten hebben om ze geen excuustruus te laten zijn en om de energie en toegevoegde waarde van diversiteit te benutten. In de pensioensector wordt weleens gezegd dat er al zoveel vrouwen in pensioenfondsbesturen zitten dat we de ondergrens van minimaal één vrouw nu wel kunnen loslaten. Daar ben ik het niet mee eens. Verhoog de minimum norm naar 30% als je echt gelooft dat er genoeg vrouwen in de pensioensector zijn.’
‘De code is echt het minimum’
Tarik Uçar
Hoe los je het op met jongeren? Die worden vanzelf oud.
‘Met jongeren is het lastiger, want je kunt niet iemand van 18 jaar volledige bestuursverantwoordelijkheid laten dragen. De Monitoringcommissie beveelt aan om bij jongeren te kijken naar hun leeftijd op het moment van benoeming en niet elk jaar. Dat begrijp ik. Als iemand op zijn 38e benoemd wordt, is hij twee jaar later 40. Maar kijk dan alleen naar de leeftijd voor de eerste benoemingsperiode. Als je er daarna nog naar blijft kijken, telt iemand van 48 straks op papier nog mee als jongere. Dat kun je niet serieus nemen.’
Hoe definieer je een andere sociaal-culturele achtergrond?
‘Dat is lastig, want wat versta je onder culturele diversiteit? Daar kun je veel discussie over krijgen. Daarom hebben wij het bewust heel simpel gehouden. We volgen de CBS-definitie van migratieachtergrond. Dat is iemand die zelf geboren is in het buitenland, of een van de ouders.’ Hoe zou je code er wat jou betreft uit moeten zien?
‘Persoonlijk vind ik dat de code aangepast moet worden. Voor vrouwen in pensioenfondsbesturen kun je de minimumeis inmiddels best op 30% zetten. Voor jongeren kijk je voor de eerste termijn naar de leeftijd bij benoeming. Laat het minimum op één staan en kijk zelf of je dat kunt uitbreiden naar twee. En wat betreft andere sociaal-culturele achtergronden zou ik ook uitgaan van een minimum van één persoon. Daar is nog een lange weg te gaan, maar met de benoeming van één persoon komt het in ieder geval in beeld. Het is echt belangrijk dat die eisen er zijn, want vanzelf verandert het niet.’