‘Een 34-jarige heeft een ander perspectief dan een 60'er’
‘Het is een unieke kans om stage te lopen bij zo’n groot pensioenfonds’, zegt Darinka Krul. ‘Stagebegeleiding kost niet veel tijd. Het valt mij erg mee’, zegt PFZW-bestuurder André ten Damme. Samen vertellen ze over hun ervaringen.
Krul (34), werkzaam bij ABN AMRO, volgt de opleiding tot pensioenfondsbestuurder via de PensioenLab Academie. Ze loopt stage bij PFZW. ‘Voordat ik bij ABN AMRO kwam, werkte ik bij een pensioenuitvoerder. Daar merkte ik hoe leuk en interessant ik pensioen vind. Toen ik de oproep van de Pensioenlab Academie zag, dacht ik: dit is mijn kans.’ Ten Damme (58), bestuurslid van PFZW, is haar stagebegeleider. ‘Als PFZW-bestuur willen we een actieve bijdrage leveren aan het opleiden van jonge bestuurders. En we hadden een goede indruk van de Pensioenlab Academie.’ Stagiaires moeten begeleid worden. Ten Damme: ‘Ik vind coachen leuk en ik heb gezegd dat ik dat wel een jaar wilde doen.’ Passend bij bestuurstaken PFZW wilde graag kunnen kiezen uit twee kandidaten. ‘Van beide kandidaten was ik onder de indruk, zowel van het cv als de persoon’, aldus Ten Damme. De keuze viel op Krul omdat haar profiel en interesses het beste passen bij de bestuurstaken van Ten Damme. Hij is lid van de commissie Balansmanagement en voorzitter van de commissie Integraal risicomanagement. ‘Dat maakt de stage effectiever’, vindt Ten Damme. Krul sprak bij de PensioenLab Academie al een voorkeur uit voor een stage bij PFZW. ‘De doelgroep en de ambitie van het fonds spreken me aan. En het is een mooie kans om bij zo’n groot fonds stage te lopen en het hele plaatje goed mee te krijgen, vooral gezien alle huidige ontwikkelingen in de sector.’ Transparantie en geheimhouding Terugblikkend vindt Ten Damme dat de stagebegeleiding hem niet veel extra tijd kostte. Volgens hem komt dat doordat PFZW koos voor een transparante opstelling. ‘Ik zei in het bestuur: ik wil het doen, maar dan wil ik dat de stagiair aan alle bestuurs- en commissievergaderingen en overleggen met de pensioenraad (het verantwoordingsorgaan) kan deelnemen. Bij een succesvolle stage hoort transparantie. Bovendien hoor je in vergaderingen interne overwegingen, waarover je na afloop door geïnteresseerden wordt bevraagd. Dan moet je geheimhouding betrachten. Dat is ook een onderdeel van het opleidingstraject. Wen er maar aan.’ Doordat Krul bij bestuurs- en commissievergaderingen en soms ook bij andere bijeenkomsten aanwezig was, was er vanzelf veel contact tussen stagiair en stagebegeleider. Ten Damme: ‘Na afloop van een vergadering kon ik bijvoorbeeld vragen: wat vond je ervan? Is je iets opgevallen?’ Krul: ‘Doordat ik overal bij was en bestuursleden zag, kon ik in de pauze of na afloop gemakkelijk iets vragen.’
‘Wat je in de lessen hoort, herken je in de praktijk’
Darinka Krul
Inzicht in processen Krul waardeert het dat ze bestuurs- en commissievergaderingen mocht bijwonen. ‘Je ziet de hele context en je krijgt meer feeling met het bestuurswerk.’ Terwijl zij bij PFZW de praktijk zag, volgde ze via de PensioenLab Academie het theoretische deel van de opleiding bij SPO. ‘Het is heel leerzaam dat die trajecten gelijktijdig plaatsvinden’, zegt ze. ‘Wat je in de lessen hoort, herken je in de praktijk.’ In de tweede helft van de stageperiode focuste ze zich op de totstandkoming van het jaarverslag, vooral in relatie tot het werk van de commissie integraal risicomanagement. ‘Je krijgt inzicht in het proces en in de belangrijke afwegingen.’ Actieve bijdrage Krul, die toehoorder was bij de bestuursvergaderingen, wilde ook graag een actieve bijdrage leveren. In overleg met Ten Damme evalueerde zij een van de bestuursvergaderingen en gaf ze aan het einde van de vergadering een terugkoppeling. ‘Mij viel op dat soms niet helemaal duidelijk is wat er gevraagd wordt aan het bestuur. Is een bepaald stuk bijvoorbeeld bedoeld voor de meningsvorming, of moet het bestuur advies geven of een besluit nemen?’ Ze stelt: ‘Als dat specifieker benoemd wordt, kun je meer uit de discussie halen. Dat komt de vergadering ten goede en de indieners van het stuk krijgen een adequatere terugkoppeling. Daarmee wordt de hele keten beter.’ Ten Damme beaamt dat. ‘Wij waren al bezig om de bedoeling van bestuursstukken scherper te duiden. Dit was een bevestiging.’ Perspectief jongeren Over de vraag wat de meerwaarde is van jongeren in een pensioenfondsbestuur moeten ze beiden nadenken. ‘Natuurlijk heeft een 34-jarige een ander perspectief dan een 60’er’, zegt Ten Damme. ‘En het heeft wel meer waarde als het perspectief van een 34-jarige uitgelegd wordt door iemand uit die leeftijdsgroep dan door een 60-jarige die zegt wat zijn perceptie van jongeren is. Maar als bestuur neem je sowieso altijd alle belangen mee.’ Krul voegt toe: ‘Pensioenfondsbesturen moeten evenwichtige beslissingen nemen. Ik ben erg pro diversiteit, maar het is te kort door de bocht om te zeggen dat het niet gaat als er geen 40-minners in het bestuur zitten. Het kan inderdaad zo zijn dat een jongere anders kijkt naar bepaalde processen of besluiten, maar dat neemt niet weg dat een pensioenfondsbestuurder bij alle beslissingen de hele achterban in het achterhoofd houdt.’
‘Stagebegeleiding jonge pensioenfondsbestuurders kost minder tijd dan je denkt’
André ten Damme
Governancecode Ten Damme stelt dat mensen die de opleiding van de PensioenLab Academie afgerond hebben waarschijnlijk niet direct aan de slag gaan als bestuurder van een groot pensioenfonds. ‘Het ligt meer in de rede om eerst vlieguren te maken bij een fonds van kleinere omvang, waar de complexiteit iets minder groot is.’ PFZW heeft geen 40-minners in het bestuur. ‘Het is knap als je ruim voor je 40e al kunt voldoen aan de interne eisen die worden gesteld aan bestuurders van een groot fonds als het onze en aanvullend aan de toetsing van DNB’, stelt hij. ‘Voor ons is deze eis uit de governancecode niet gemakkelijk om in te vullen, dus dan zoek je naar “next best” manieren om de invloed van jongeren te organiseren. De stage is daar niet voor bedoeld, maar het is ook een vorm van invulling.’ Krul zegt: ‘Door stageplekken aan te bieden spreek je in ieder geval uit dat je het belangrijk vindt om jongere bestuurders op te leiden.’ Bestuurlijk en inhoudelijk Tijdens haar opleiding heeft ze zowel op bestuurlijk gebied als pensioeninhoudelijk veel geleerd, merkt Krul op. ‘Tijdens de theorie-opleiding en de masterclassen kom je de andere deelnemers van de PensioenLab Academie tegen. Iedereen heeft vergelijkbare ervaringen opgedaan bij verschillende pensioenfondsen. Ik heb zelden een opleiding gevolgd waar zoveel levendige discussies gevoerd worden.’ Tijdens bestuursvergaderingen kiest ze bewust waar ze haar aandacht op wil richten. ‘Soms let ik meer op de dynamiek, soms kijk ik naar de vragen die de bestuurders stellen en check ik of dat dezelfde vragen zijn die ik zelf ook zou stellen.’ Professionals Er is grote behoefte aan stageplekken voor pensioenfondsbestuurders-in-opleiding. Ten Damme adviseert fondsen om een stageplek aan te bieden. ‘Het kost minder tijd dan je denkt.’ Enerzijds komt dat door de transparantie waarvoor PFZW kiest. ‘Doordat de stagiair bij vergaderingen aanwezig en van alles leest en hoort, hoef je minder toe te lichten’, zegt hij. Anderzijds komt het doordat de stagiairs professionals zijn. ‘Je bent geen student aan het begeleiden. De stagiairs zijn mensen met minstens 10 jaar werkervaring. Die weten echt de weg wel te vinden in jouw pensioenfonds. De zorg dat het veel tijd kost kan ik wegnemen.’ PFZW heeft de PensioenLab Academie laten weten dat er het komende studiejaar weer een stageplaats beschikbaar is. En Krul is erachter gekomen dat de pensioensector haar goed ligt.
‘Door stageplekken aan te bieden spreek je in ieder geval uit dat je het belangrijk vindt om jongere bestuurders op te leiden.’
Darinka Krul