‘Bindende regels zorgen voor een gelijk speelveld’

Lara Wolters is sinds vorig jaar Europarlementariër voor de PvdA, maar kende daarvoor ook al goed de weg in Brussel als fractiemedewerker in het Europees Parlement en adviseur bij een advocatenkantoor.

Ze stort zich in de parlementaire commissies voor juridische zaken, budgetcontrole en cultuur op thema’s zoals transparante EU, kansengelijkheid in het onderwijs en meer politieke participatie van jongeren en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Als Rapporteur namens het Europees Parlement neemt ze het voortouw bij een nieuw Europees initiatief voor verplichte due diligence in het bedrijfsleven. Lara Wolters' visie hierop in vijf vragen.

Kun jij aangeven waarom je vanuit persoonlijke ervaring of overtuiging maatschappelijk verantwoord ondernemen een onderwerp vindt dat deze aandacht verdient? "Er zit een fundamentele onrechtvaardigheid in onze economie vandaag. Ondernemingen die goed willen doen voor de aarde, ondervinden daarvan geen concurrentievoordeel, behalve misschien in een niche. Bedrijven die de aarde en hun mensen exploiteren, kunnen winst maken. Er zijn de laatste jaren veel standaarden en convenanten ontwikkeld, maar het is nog niet gelukt duurzaam ondernemen uit de niche te trekken. Vooral als je kijkt naar bedrijven die actief zijn in derde wereld landen, zie je dat het niet ongewoon is dat bedrijven zoeken naar regimes met de laagste standaarden. Daarmee wordt niet alleen een deel van de aanvoerketens geoutsourced, maar ook een deel van de sociale en economische risico’s. De Covid-crisis heeft ons daar vele voorbeelden van gegeven. Toen de kledingwinkels sloten zijn er massaal voor miljoenen euro’s orders afgezegd in Bangladesh. Bedrijven schuiven zo de kosten af op de allerarmsten. Zonder daarmee een wet te overtreden! Het is daarom tijd dat er bindende gedragsregels komen, die ondernemingen verplichten in hun beslissingen in elke stap van hun aanvoerketen ook milieu- en sociale aspecten mee te nemen."

‘De EU heeft meer macht om een standaard te zetten dan een enkele lidstaat. Als die Europese standaarden elders worden overgenomen, liggen Europese bedrijven op voorsprong.’

Wat is volgens jou het voordeel om dit onderwerp op Europees niveau aan te pakken in plaats van op landenniveau? "Daar vragen bedrijven zelf om. Veel bedrijven zijn actief op de interne markt van de Unie, en dan is het gemakkelijk om een enkele set van regels te hebben. Eerlijk gezegd: soms wordt die roep om Europese regels ook wel eens gebruikt om echte verandering te traineren, vanuit de gedachte dat 27 landen het toch niet snel eens gaan worden. Maar gelukkig zie ik nu vanuit het Europees Parlement en ook vanuit de Europese Commissie en de lidstaten veel draagvlak voor bindende regels. Zij zien in dat we daarmee een gelijk speelveld kunnen creëren en gebruiken kunnen maken van het voordeel van de grote getallen: de Europese Unie heeft meer macht om een standaard te zetten voor de rest van de wereld dan een enkele lidstaat. Op het moment dat Europese standaarden elders worden overgenomen liggen Europese bedrijven in principe op voorsprong." Wie hebben volgens jou meer invloed op een betere wereld: de beleggers of de partijen waarin belegd wordt? En zo ja, waarom? "Zoals ik het zie, maken ze beide onderdeel uit van een waardeketen. Een due diligence-wet zou daarom zowel beleggers als partijen waarin belegd wordt aan gedragsregels moeten binden. Want hoewel de laatste jaren is gewerkt is aan betere informatieverschaffing en geharmoniseerde definities over wat groene beleggingen zijn, bestaan die gedragsregels ook voor beleggers nog niet." Nederlandse pensioenfondsen zullen binnenkort moeten voldoen aan best stevige nieuwe Europese informatievereisten over hun duurzaam beleggingsbeleid, waarvoor ze meer informatie nodig hebben over bedrijven. Hoe gaat de herziening van de Non-Financial Reporting Directive hier aan bijdragen? "Klopt, die nieuwe regels zijn begin vorig jaar onderhandeld door mijn collega Paul Tang. Een van de uitdagingen daar was dat je wel kan vragen van investeerders om openbaarheid te geven over duurzaamheidsrisico’s en beleggingen, maar dat bedrijven waarin belegd wordt hun die risico’s niet - of niet in gestandaardiseerde vorm - vrijgeven. Daar is een aanpassing van NFRD (Non-Financial Reporting Directive, red.) voor nodig, wat vooral moet neerkomen op een veel groter bereik van deze wet. Op dit moment geldt de wet alleen voor ondernemingen met meer dan 500 werknemers, een drempel die bovendien eenvoudig te omzeilen is. Die reikwijdte moet groter worden. Daarnaast moet de informatieverschaffing onder NFRD aansluiten op de toekomstige due diligence-verplichtingen. Ik ben bij beide voorstellen nauw betrokken, bij due diligence als rapporteur (eindverantwoordelijke voor het hele parlement) en bij NFRD als schaduwrapporteur (eindverantwoordelijke voor mijn politieke groep)."

‘Zo maken we het speelveld voor duurzaam ondernemen gelijk, en trekken we het uit de niche. De covid- crisis heeft duidelijk heeft gemaakt waarom dat belangrijk is.’

De pensioensector werkt aan het implementeren van due diligence volgens de OESO-richtlijn via het Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Beleggen (IMVB) Convenant. Jij werkt als Rapporteur in het Europees Parlement aan een initiatief voor meer Europese regelgeving over due diligence voor het bedrijfsleven. Wat hebben jullie precies voor ogen en gaat dat er komen? "Het is zeker de bedoeling dat we bouwen op standaarden die nu al door koplopers gebruikt worden. We hebben daarom onder meer ook nauw contact met de OESO. Wat ik sterk vind aan de OESO-richtlijnen is dat ze proberen hulp te bieden aan bedrijven die nog niet werken met due diligence-beleid. De richtlijnen zijn geschreven als een stappenplan dat bedrijven in staat stelt sociale, milieu- en governance-risico’s te identificeren en op te lossen. Opnieuw is dit een antwoord op een vraag die komt vanuit het bedrijfsleven zelf. Wat we op Europees niveau kunnen toevoegen is dat we de due diligence-regels een verplichtend karakter geven en afdwingbaar maken. Zo maken we het speelveld voor duurzaam ondernemen gelijk, en trekken we het uit de niche. Ik denk dat de covid-crisis op meerdere manieren duidelijk heeft gemaakt waarom dat belangrijk is."