Het bekendste product van Logius is DigiD. Met DigiD krijgen mensen toegang tot digitale diensten. ‘Wij verifiëren dat je bent wie je zegt dat je bent, en dat je naar binnen kunt’, zegt Van der Brugge. De meeste pensioenfondsen maken gebruik van DigiD. Hiermee kunnen deelnemers inloggen in de Mijnomgeving van hun pensioenfonds. Inloggen op Mijnpensioenoverzicht gebeurt ook met DigiD. ‘Zo kunnen deelnemers switchen tussen Mijnpensioenoverzicht en de Mijnomgeving van hun pensioenfonds, zonder opnieuw in te loggen. Dat is prettig voor de deelnemers.’

Logius is onderdeel van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en zorgt voor generieke producten en diensten voor de digitale overheid, zoals DigiD, MijnOverheid en Digipoort. Ook pensioenfondsen maken hier gebruik van. Logius werkt, behalve voor de rijksoverheid, ook voor provincies, gemeenten en waterschappen, voor uitvoeringsorganisaties zoals UWV en de Belastingdienst, en voor partijen als zorgverzekeraars en pensioenfondsen.

Alle informatie op één plek

Naast toegang maakt Logius gegevensuitwisseling mogelijk. Tussen burgers en bedrijven en de overheid, maar ook tussen andere partijen. Als voorbeeld noemt Van der Brugge de vooraf ingevulde aangifte van de Belastingdienst. Op de aangifte zijn loon-, pensioen- en uitkeringsbedragen en banksaldi al vermeld, zodat belastingplichtigen zelf niet veel meer hoeven in te vullen. ‘Pensioenfondsen leveren via Digipoort gegevens aan, die de Belastingdienst verwerkt in de aangifte.’

Burgers die met DigiD inloggen op MijnOverheid kunnen daar bijvoorbeeld zien hoe ze geregistreerd zijn in de Basisregistratie van de gemeente. Ook kunnen ze hun Berichtenbox openen. Daar vinden ze berichten van de overheid, zoals informatie van de Belastingdienst over hun aangifte. Toch maken nog niet alle overheidspartijen gebruik van de Berichtenbox.

‘Voor het gemak voor de burger moeten we daar wel naar toe’, zegt Van der Brugge. ‘Hoe meer partijen aansluiten op de Berichtenbox, hoe makkelijker het wordt voor burgers. Dan hoeven ze maar een keer in te loggen en vinden ze alle informatie op één plek.’

Berichtenbox of papieren brief?

Met ingang van 2018 berekent Logius een deel van de kosten door aan de partijen die hier gebruik van maken. Sinds 2019 worden alle kosten doorbelast. Dit is in de Ministerraad besloten. ‘Ik snap dat het wrevel heeft gewekt dat we opeens facturen moesten sturen’, zegt Van der Brugge. ‘Maar aan de andere kant, we verlenen een dienst die geld kost. Dit soort voorzieningen in de lucht houden en aan alle cyber- en beveiligingseisen voldoen is heel kostbaar. Dat je daarvoor moet betalen is niet zo gek. De IT-component in de maatschappij wordt steeds groter en de kosten voor generieke voorzieningen moeten toekomstbestendig verdeeld worden. Dat was niet het geval.’ Pensioenfondsen betalen € 0,12 per DigiD-inlog en € 0,40 voor een bericht in de Berichtenbox. Met name de Berichtenbox vinden ze duur. Van der Brugge wijst erop dat partijen die voor zichzelf een gebruikersnaam en wachtwoord en beveiliging organiseren veel meer geld kwijt zullen zijn. Maar is een papieren brief niet goedkoper dan de Berichtenbox? ‘De brief in de Berichtenbox is niet de brief die je vroeger maakte. Het hele systeem van post voor je deelnemers heeft een digitaliseringslag nodig. Daar zit de besparing in.’

Tarief omlaag?

Verwacht ze dat de kosten van de Berichtenbox zullen dalen? ‘Hoe meer afnemers, hoe lager het tarief. Dat is een vicieuze cirkel. Omdat afnemers de kosten te hoog vinden, doen ze niet mee. En omdat ze niet meedoen, blijven de kosten hoog.’ Waarom zouden niet alle overheidspartijen per definitie aansluiten bij de Berichtenbox? ‘Tot nu toe heeft de overheid daar niet voor gekozen’, zegt Van der Brugge. ‘Partijen werden verleid om mee te doen. Misschien is het moment van verleiden voorbij en zou een iets stelliger beleid ons allemaal helpen. Ook de burgers en bedrijven, waar het uiteindelijk om gaat.’

Als het aantal afnemers van de Berichtenbox stijgt, zal het tarief dalen. Maar dat hoeft geen enorme daling van de totale kosten te betekenen, waarschuwt Van der Brugge. Technologische ontwikkelingen gaan snel en zowel de mogelijkheden als de beveiligingseisen nemen toe. ‘Ik denk dat de prijzen redelijk stabiel blijven en dat je voor die prijs méér krijgt.’ Ze wijst op de maatschappelijke waarde van de Berichtenbox. ‘Die neemt toe naarmate meer partijen die brieven sturen aan burgers en bedrijven de Berichtenbox gebruiken. Dus de toegevoegde waarde vanuit de pensioenfondsen die richting hun deelnemers de Berichtenbox gebruiken, is groot.’

Hogere beveiligingseisen

Hoe ziet DigiD er over vijf jaar uit? ‘Dan hebben we geen inlog meer met gebruikersnaam en wachtwoord’, veronderstelt Van der Brugge. ‘Dat was makkelijk en laagdrempelig, maar de minimale eisen gaan naar een steeds hoger beveiligingsniveau. Dat wil Europa ook. Dat is goed, want achter je DigiD zitten medische en financiële gegevens.’ Logius heeft inmiddels een DigiD-app ontwikkeld, die met een QR-code en een pincode werkt. ‘We maken het steeds veiliger en tegelijkertijd letten we er erg op dat mensen er nog mee kunnen werken. Dus we doen veel gebruikerstests. In usabilitylabs, maar ook gewoon met mensen op straat. Dan vragen we: Als u dit ziet, snapt u het dan?’

Concurrentie

Wat verwacht ze van andere diensten, zoals Idensys of het door de banken ontwikkelde Idin? Wellicht krijgt DigiD nog meer concurrentie, want de Wet Digitale Overheid laat toe dat er naast DigiD andere, private aanbieders komen. ‘Logius is er om maatschappelijke waarde te bieden’, stelt Van der Brugge. ‘Als DigiD daar het goede middel voor is, is dat heel fijn en dan gaan we daar volledig voor. DigiD is een sterk en betrouwbaar middel. Maar het zou raar zijn om DigiD koste wat kost in de lucht te houden. Het moet zinvol zijn. Op dit moment is er behoefte aan een inlogmiddel dat de overheid verstrekt. Maar niemand kan voorspellen wat er gebeurt als er straks private partijen toetreden. Logius is een overheidspartij. Wij zijn er niet om groter te worden of om winst te maken. Uiteindelijk gaat het erom dat burgers en bedrijven gemakkelijk en veilig kunnen communiceren met de overheid. En dat doel moet je zo efficiënt en doelmatig mogelijk bereiken.’